BİTKİ ÇAYLARI NASIL HAZIRLANIR?

Tıbbi bitkilerin tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Bitki çayları sağlığı korumada ve belirli hastalıkların tedavisinde kullanılan en eski ve en yaygın ilaç hazırlama şeklidir.

Bitkilerle tedavide iyi sonuç alabilmenin püf noktaları:

• Doğru bitkinin doğru zamanda toplanması ve doğru kısımlarının kullanılması,
• Kurutulacak veya başka herhangi bir işlemden geçirilecek bitkinin uygun şekilde kurutulması/işlenmesi,
• Taze kullanılacak bitkinin çürümeden ve zamanında kullanılması,
• Bitkinin hammadde olarak uygun miktarda ve dozda kullanımı,
• Bitkinin doğru bir yöntemle kullanıma hazırlanması.
• Bitkisel ürün ile ilgili literatürün taranması ve bu konuda uzmanından doğru tıbbi tavsiyenin alınmasıdır.

Tüm bu unsurlara dikkat edildiğinde bitkilerden arzu edilen sonuç alınabilmektedir.

Bitki çaylarının hazırlanması ile ilgili püf noktaları vermeden önce birkaç uyarıda bulunmak isterim. Öncelikle her bitkinin çayı olmaz. Lütfen gördüğümüz her bitkiyi toplayıp çayını yapmayalım. Örneğin papatya çayında kullanılan bitki Mayıs Papatyası-Chamomillae Flos’tur ve bu bitkiye benzeyen birçok papatya çeşiti bulunmaktadır. Bu çeşitlerden bazıları zehirli bileşenler içermektedir. Bu nedenle çay olarak tüketilecek bitkilerin güvenilir kaynaklardan alınması gerekmektedir. Bitkinin çay olarak kullanılabilmesi ve bundan yararlanılabilmesi için bitki organı içerisindeki etkili bileşenlerin suda çözünür ve sıcak suya dayanıklı olması gerekmektedir. Bitkinin her organının bileşimi farklıdır bu sebeple istenen etkiye sahip kısım kullanılmalıdır.

Gelelim asıl konumuza, bitki çayı hazırlamada kullanılan yöntemlere;

1. Kaynatma: Bitkilerin kök, odun, kabuk gibi sert kısımları çaydanlık içerisine konmalı üzerine gerekli miktarda su ilave edilmeli ve kaynatılarak hazırlanmalıdır. Kaynatma süresi özel koşullar hariç 30 dakikadır.
2. Demleme: Bitkilerin yaprak, çiçek gibi yumuşak dokuları demlenerek hazırlanmalıdır. Bitki kısımları ağzı kapalı çaydanlık içerisine konur üzerine taze kaynatılmış içme suyu ilave edilir ve bekletilir. Bekleme süresi istenen etki ve lezzete göre değişmekle birlikte 5 ila 20 dakika arası değişebilmektedir.

Bitkilerin kaynatma veya demleme şeklinde hazırlanması, bitki çayının farklı etki göstermesine yol açacaktır. Örneğin adaçayı demlenerek kullanıldığında boğaz antiseptiği özelliğine sahipken, kaynama yöntemiyle hazırlandığında bu etkisini kaybeder.

Bitki çayları taze hazırlanmalı ve tüketilmeli, bekletilmemelidir. Bitki çaylarına şeker ilave edilmemelidir.

 

Başkent Diyet ve Yaşam